February 12, 2020 – Արամ Մինասսյան

Գրականություն 10

ԹՄԿԱԲԵՐԴԻ ԱՌՈԻՄԸ

Posted on February 12, 2020February 12, 2020 by aramminas

ԹՄԿԱԲԵՐԴԻ ԱՌՈԻՄԸ

ՆԱԽԵՐԳԱՆՔ

Հե՜յ, պարոննե՜ր, ականջ արեք
Թափառական աշուղին,
Սիրո՜ւն տիկնայք, ջահե՜լ տըղերք,
Լա՜վ ուշ դրեք իմ խաղին:

Մենք ամենքս հյուր ենք կյանքում
Մեր ծննդյան փուչ օրից,
Հերթով գալիս, անց ենք կենում
Էս անցավոր աշխարհից:

Անց են կենում սեր ու խնդում,
Գեղեցկություն, գանձ ու գահ,
Մահը մերն է, մենք մահինը,
Մարդու գործն է միշտ անմահ:

Գործն է անմահ, լա՜վ իմացեք,
Որ խոսվում է դարեդար,
Երնե՛կ նըրան, որ իր գործով
Կապրի անվերջ, անդադար:

Չարն էլ է միշտ ապրում անմ՜եռ,
Անե՛ծք նրա չար գործքին,
Որդիդ լինի, թե հերն ու մեր,
Թե մուրազով սիրած կին:

ԵՍ լավության խոսքն եմ ասում,
Որ ժպտում է մեր սըրտին.
Ո՞վ չի սիրում, թեկուզ դուշման.
Լավ արարքը, լավ մարդին:

Է՛յ, լա՜վ կենաք, ակա՜նջ արեք,
Մի բան պատմեմ հիմի ձեզ,
Խոսքս, տեսեք, ո՞ւր է գնում,
Քաջ որսկանի գյուլլի պես:

Նադիր Շահը զորք հավաքեց,
Զորք հավաքեց անհամար,
Եկավ Թմկա բերդը պատեց,
Ինչպես գիշերն էն խավար:

— Հե՛յ, քաջ Թաթուլ, կանչեց Շահը,
Անմա՞հ էիր քեզ կարծում.
Ե՜կ, բերել եմ ես քու մահը,
Ի՛նչ ես թառել ամրոցում:

Մի՜ պարծենա, գոռոզ Նադիր,
Պատասխանեց էն հսկան.
Գլխովը շա՛տ ամպեր կանցնեն,
Սարը միշտ կա անսասան:

Ասավ, կանչեց իր քաջերին,
Թուրը կապեց հավլունի,
Թռավ, հեծավ նժույգ իր ձին,
Դաշտը իջավ արյունի:

Ու քառսուն օր, քառսուն գիշեր
Կռիվ տվին անդադար,
Ընկան քաջեր, անթիվ քաջեր,
Բերդի գլխին հավասար:

Իրան. Թուրան ողջ եկել են,
Թաթուլն անհաղթ, աննկուն,
Զորք ու բաբան խորտակվել են,
Նրա բերդը միշտ կանգուն:

Ու միշտ ուրախ, հաղթանակով
Իր ամոոցն է դառնում նա.
Սպասում է էնտեղ կինը,
Ջահել կինը սևաչյա:

Էն տեսակ կին,
Ես իմ հոգին,
Թե աշուղն էլ ունենար,
Առանց զենքի,
Առանց զորքի
Շահերի դեմ կգնար:

Սիրո հնոց,
Կրակ ու բոց՝
Էնպես աչքեր թե ժպտան,
Մարդու համար
Օրվա պես վառ
Գիշերները լույս կտան:

Վարդի թերթեր՝
Էնպես շուրթեր
Թե հաղթություն քեզ մաղթեն,
Էլ քեզ ո՜չ Շահ.
Ո՜չ ահ ու մահ,
Ո՜չ զենք ու զորք կհաղթեն:

III

Ու կռվի դաշտում Շահի առաջին
Արին մի անգամ գովքը սիրունի.
Նրան՝ իր տեսքով, հասակով, ասին,
Չի հասնի չքնաղ հուրին Իրանի:
Ծով են աչքերը Ջավախքի դստեր,
Ու կորչում է մարդ նրա հայացքում,
Ճակատը ճերմակ էն ձյունից էլ դեռ,
Որ բարձր Աբուլի գագաթն է ծածկում:
Նա է շունչ, հոգին իշխան Թաթուլի,
Նրա սիրովն է հարբած էն հըսկան,
Նրա ժպիտն է քաջին ուժ տալի,
Որ դաշտն է իջնում առյուծի նման:
Թե տիրես, մեծ Շահ, դու նրա սրտին,
Թաթուլն էլ անզոր կընկնի ոտիդ տակ,
Հանգիստ կտիրես և Թմուկ բերդին,
Որ չես կարենում էսքան ժամանակ:

Էսպես է ասել հնուց էդ մասին
Ֆարսի բյուլբյուլը, անմահ Ֆիրդուսին.
Ի՛նչը կհաղթի կյանքում հերոսին,
Թե չլինին
Կինն ու գինին:

Արևի նման ճակատը պայծառ,
Նայում է խրոխտ, կանգնած ինչպես սար,
Ո՛վ կանի նրան գետնին հավասար,
Թե չլինին
Կինն ու գինին:

Պարում է ասես կռիվ գնալիս,
Գետնքից վերև թռչում ման գալիս.
Ո՛վ ցած կբերի նրան թռչելիս,
Թե չլինին
Կինն ու գինին:

Թեկուզ և արար աշխարհ գա վրան,
Կերթա դեմ ու դեմ, տուր չի տալ իրան,
Ռուստեմ Զալն էլ չի հաղթիլ նրան,
Թե չլինին
Կինն ու գինին:

Ու ղրկեց Շահը իր թովիչ երգչին.
Գնա տե՜ս, ասավ, Թմկա տիրուհուն,
Երգի՜ իմ սերը նրա առաջին,
Պատմի՜ իմ փառքը ու գանձը անհուն:
Խոստացի նրան իմ ոսկի գահը,
Խոստացի նրան ամե՛ն, ամեն բան,
Ինչ որ կարող է խոստանալ Շահը,
Երկրակալ Շահը իր սիրած կնկան:

Ուր ահեղ կռվով չի մտնիլ արքան,
Ղոնաղ է աշուղն իրեն սազի հետ.
Եվ ահա մի օր ծեր, թափառական
Մի աղքատ աշուղ մտավ Թմկաբերդ:

Գոռում են, դողում Թմկա ձորերը,
Կանգնած է Թաթուլ Շահի հանդիման.
Զարկում են, զարկվում դուշման զորքերը,
Արյունը հոսում էն Քռի նման:

Զարկում են, զարկվում դուշման զորքերը,
Արյունը հոսում էն Քռի նման.
Երգում է աշուղն իր Շահի սերը,
Անհուն գանձերը ու փառքն անսահման…

Լսում է մատաղ Թմկա տիրուհին.
Եվ վրդովում են իր միտքը թաքուն
Դավաճան գործի ամոթը խորին
Եվ արքայական փառքն ու մեծություն…

Լսո՞ւմ ես դու, սիրուն տիկին,
Ա՜յ նազանի աննման.
Նայի Շահի՛ն, իրեն զորքի՛ն,
Աշխարհքի տերն անսահման…

Մեզ պես տկար մարդ է նա էլ՝
Սիրուններին միշտ գերի.
Քու ճակատին թագ է վայել,
Լինիս շքե՛ղ թագուհի…

Լսում է չքնաղ Թմկա տիրուհին
Գիշեր ու ցերեկ, նորից ու նորից…
Ու դարձավ նա լո՛ւռ, դալո՛ւկ, մտախո՛հ,
Ու քունը փախավ սիրուն աչքերից…

VII

Դարձավ իր կռվից իշխան Թաթուլը,
Դարձավ հաղթական իրեն զորքի հետ,
Սրբեց, պատյանը դրավ կեռ թուրը,
Ցնծության ձայնից դողաց Թմկաբերդ:

Խնջույք է սարքել Թմկա տիրուհին,
Ցերեկ է արել խավար գիշերը.
Հեղեղի նման հոսում է գինին,
Ու քեֆ է անում Ջավախքի տերը:

Պտույտ է գալի չքնաղ տիրուհին,
Անցնում է, հսկում սեղաններն ամեն.
Հորդորում, խնդրում, որ ուրախ լինին,
Որ լիքն ու առատ բաժակներ քամեն:

Հապա լցրե՛ք, իմ քաջ հյուրեր,
Բաժակներդ լիուլի,
Խմենք — Աստված կտրուկ անի
Թուրը իմ քաջ Թաթուլի:

Է՜յ, տեր Աստված կտրուկ անի
Թուրը մեր քաջ իշխանի,
Նրա շուքը միշտ հանապազ
Մեր գլխիցը անպակաս:

Ու թնդում է Թմուկ բերդը
Էն աղմուկից խնդության.
Որոտում են տաղն ու երգը
Գոռ ձայներով հաղթական:

— Էն մթին ամպից արծի՞վն է իջնում,
Սարի արծիվը շեշտակի թափով:
Էն Թմկա բերդից Թաթուլն է իջնում,
Թշնամու հոգին լըցնում սարսափով:

Էն Թմկա ձորում սև ա՞մպն է գոռում,
Էն շա՞նթն է ճայթում էնպես ահարկու:
— Էն Թմկա ձորում Թաթուլն է կռվում,
Էն թուրն է շաչում էնպես ահարկու:

Ի՛նչ սարի արծիվ կհասնի քաջին,
Ի՛նչ Շահ կկանգնի նրա առաջին:
Ու չի դադարում երգի հետ վարար
Կախեթի գինին խելագար հոսել.
Խմում են տիկնոջ թանկ կյանքի համար,
Որ էն ժայռերին ծաղիկ է բուսել:

Խմում են կռվող քաջերի փառքին,
Որ կռվի դաշտում կյանք չեն խնայում,
Եվ ընկածների սուրբ հիշատակին,
Որ երկնքիցն են այժմ իրնց նայում…

Պտույտ է գալի ծաղիկ տիրուհին,
Անցնում է, հսկում սեղաններն ամեն,
Հորդորում, խնդրում, որ ուրախ լինին,
Որ լիքն ու առատ բաժակներ քամեն:

— Օ՛ֆ, տիրուհի, Աստվա՛ծ վկա,
Էլ չենք կարող մենք խմել.
Էլ ուժ չկա, էլ տեղ չկա,
Շատ ենք խմել ու հոգնել…

Ու հանգչում է Թմուկ բերդը,
Պապանձում է ու մարում,
Հարբած, հոգնած տերն ու զորքը
Մրափում են խավարում:

VIII

Լուռ ու խավարչտին կամարների տակ,
Հոգնած ու քնած բազմության վրով
Թռչում են, թռչո՛ւմ, սև, չարագուշակ
Երազներն ահեղ, անվերջ խմբերով:

Երազ է տեսնում Թաթուլ իշխանը
Որ վիշապ օձը եկել է ահա,
Եկել փաթաթվել, իր բերդը պատել,
Գլուխը դրել ետ պոչի վրա:

Ու բարձրացնում է հրեշն ահռելի,
Իրեն գլուխը բարձրացնում է վեր,
Բարձրացնում մինչև բարձունքը բերդի,
Մինչև Թաթուլի պալատն ու տներ:

Պառկած է իբրև Թաթուլ իշխանը
Նազելի կնոջ գլուխն իր կրծքին,
Ու իբր ասում է՝ վե՜ր կաց, իմ հրեշտակ,
Թո՜ղ, որ սպանեմ ես էդ հըրեշին:

Էսպես է ասում Թաթուլ իշխանը,
Ու զարհուրանքով տեսնում է հանկարծ,
Իրեն սիրելի կնոջ գլխի տեղ
Օձի գլուխն է կրծքին ծանրացած…

Է՛յ, հսկեցե՛ք, ի՞նչ եք քնում,
Քաջ զինվորներ Թաթուլի.
Ո՞վ է, տեսեք, տանջվում մթնում,
Քուն չի աչքին մոտ գալի:

Չլինի՞ թե հաղթահարված,
Ճարը հատած թըշնամին
Դավ է դնում մութն ու մեռած
Կես գիշերվա էս ժամին:

Վե՛ր կացեք, վե՛ր, ամբողջ գիշեր
Մարդ է գնում ու գալի.
Հե՛յ, զարթնեցե՛ք, առյուծ քաջեր,
Պահապաններ Թաթուլի:

Վե՛ր կացեք, վե՛ր, հարբեցրել է
Իր հաղթական հյուրերին,
Բաց է անում դուռն ու դարպաս
Ձեր դավաճան տիրուհին:

Դա՛վ… դա՛վ… ելե՛ք… կոչնա՛կ… պահնա՛կ…
Զենք առեք շո՛ւտ… ձի հեծե՛ք, ձի՛…
Ճռնչում են, դղրդում են
Դարպասները երկաթի…

Բաց արավ ցերեկն իր աչքը պայծառ
Աշխարհքի վըրա, Ջավախքի վրա,
Ավերակ բերդին, սև ամպի նման,
Ծուխն ու թշնամին չոքել են ահա:

Հաղթության փառքով ու գինով հարբած
Քնած են բերդի և՜ զորքերն, և՜ տեր,
Ու հավիտյան էլ մնացին քնած,
Դավին անտեղյակ, ցավին անտարբեր:

Նստած է Շահը. նրա առաջին
Ահա իրիկվան քեֆի սեղանը.
Նայում է Շահը անտեր գահույքին,
Մտքովն անցնում է աշխարհքի բանը:

Աշխարհքում հաստատ չկա ոչ մի բան,
Ու մի՜ հավատալ երբեք ոչ մեկին.
Ոչ բախտի, փառքի, ոչ մեծ հաղթություն,
Ոչ սիրած կնկա տված բաժակին…

Ու լի դառնությամբ հարցնում է նա
Դալուկ, մարմարիոն Թմկա տիրուհուն.
— Պատասխան տո՜ւր ինձ, մատնիչ սևաչյա.
Մի՞թե Թաթուլը քաջ չէր ու սիրուն…

— Քաջ էր ու սիրուն քեզնից առավել.
Մի բարձր ու ազնիվ տղամարդ էր նա.
Կնոջ մատնությամբ ամրոց չէր առել,
Չէր եղել կյանքում երբեք խաբեբա…

Էսպես տիկինը տվավ պատասխան.
Անհուն ցասումից մռնչաց Շահը.
— Հե՛յ, դահի՛ճ, գոռաց գազանի նման.
Դահիճը իսկույն մտավ սրահը:

Դահիճն եկավ ոտից գըլուխ
Կարմիր հագած ու արյուն,
Ու դուրս տարան իր պալատից
Թմկա չքնաղ տիրահուն:

Տարան անտակ էն ժեռ քարից,
Որ կանգնած է մինչ էսօր,
Էն ահավոր քարի ծերից
Գլորեցին դեպի ձոր:

Գել ու աղվես եկան հանդից
Ագահ սիրտը լափեցին,
Ցին ու ագռավ իջան ամպից,
Սև աչքերը հանեցին:

Անցավ անտես ու աննման
Էն սիրունը աշխարհից,
Ինչպես ծաղիկն անցած գարնան,
Որ չի ծաղկիլ էլ նորից։

Անցավ զալում էն մեծ արքան
Իրեն փառքով ու զորքով,
Անցավ Թաթուլն էն հաղթական
Ու իր քաջերն էն կարգով։

Ու նրանից մենակ անմեռ
Էս զրույցը հասավ մեզ,
Որ մեզանից հետո էլ դեռ
Պետք է խոսվի միշտ էսպես։

XII

Հե՜յ, պարոննե՛ր, ականջ արեք
Թափառական աշուղին,
Սիրո՛ւն տիկնայք, ջահե՛լ տղերք,
Լա՛վ ուշ դրեք իմ խաղին։

Ամենքս էսպես հյուր ենք կյանքում
Մեր ծննդյան փուչ օրից,
Հերթով գալիս անց ենք կենում
Էս անցավոր աշխարհից։

Անց ենք կենում… միայն անմահ
Գործն է խոսվում լավ ու վատ.
Ա՜խ, երանի՝ ո՛վ մարդ կըգա
Ու մարդ կերթա անարատ։

Լրացուցիչ կրթություն (տանը)

Ամեն օր տանը աշխատում ենք հետևյալ ուղղություններով: Համարակալված աշխատանքները օրվա դասին են առնչվում: Մյուսները կարող ես իրականացնել ուսումնական շրջանի ընթացքում: Գործնական քերականության վարժություններից տանը կատարում ես շաբաթվա ընթացքում:

Գտնել և գրել տեղեկություններ պոեմի մասին:

«Թմկաբերդի առումը» պոեմը Թումանյանը գրել է 1902 թվականին։ Առաջին անգամ տպագրվել է «Մուրճ» ամսագրում 1905 թվականին։ Այնուհետև հեղինակի կենդանության ժամանակ պոեմը տպագրվել է վեց անգամ։ Մի ժամանակ Թմկաբերդում իշխում էր մի հայ իշխան։ Պարսից թագավորը եկել, երկար պաշարել է այս բերդը, սակայն չի կարողացել գրավել։ Իշխանի կինը սիրահարվել է պարսից շահին և ծածուկ առել նրա հաճությունը իր հետ ամուսնանալու, թե ինքը սպանե իր ամուսնուն և բերդը հանձնե շահին։ Շահն այսպիսով տիրել է բերդին և հարցրել է մատնիչ իշխանուհուն ․«Ես եմ գեղեցի՞կ, թե՞ ամուսինդ»։ Եվ երբ սա պատասխանել է, թե՝ ամուսինս գեղեցիկ էր, շահը հրամայել է կապել նրան ձիու պոչից և քաշ տալ մինչև մեռնելը՝ ասելով․ «Եթե ամուսինդ շահից գեղեցիկ էր, ինչու՞ սպանեցիր»։»

Ընթերցել տրված պոեմը:

Ռուսերեն

ФАСТ-ФУД

Posted on February 12, 2020February 13, 2020 by aramminas

ВСЯ ПРАВДА О ФАСТ-ФУДЕ

Фаст-фуд — это высококалорийные блюда, в которых слишком много жира, сахара и соли. А вот питательных веществ и витаминов, необходимых организму, слишком мало.

Фастфуд — это блюда быстрого приготовления (от английских слов fast «быстрый» и food «пища»). Само понятие фастфуд связано не только с малыми временными затратами на его приготовление, но и с процессом его употребления: быстро, часто без столовых приборов, иногда стоя или даже на ходу.

Каким он бывает?

Фастфуд фото 7.jpg
Говоря о фастфуде, в первую очередь имеют в виду гамбургеры и картошку фри из «Макдоналдса», однако он намного разнообразнее: это и чипсы, и различная готовая еда, которую можно разогреть в микроволновке, готовые пирожки, печенье, пирожные и даже каши быстрого приготовления — в общем, все то, что можно купить в магазине и съесть на ходу. К фастфуду относится и разнообразный стритфуд: шаурма, блины, пицца, буррито, фалафель, сэндвичи и т.д.

Почему он кажется таким вкусным?

Фастфуд фото 1.jpg
Как выяснили специалисты из университета Эрлангена в Нюрнберге, пища кажется нам вкусной не из-за калорийности как таковой, а из-за определенного баланса жиров и углеводов. К сожалению, этот баланс, на наш вкус, идеально соблюден в таком продукте, как чипсы.

Потребляя еду с высоким содержанием углеводов и жиров, мы стимулируем те участки мозга, которые отвечают за вознаграждение, и получаем порцию дофамина — гормона удовольствия. Если помнить о том, что дофамин вырабатывается в большинстве случаев во время секса, приятных телесных ощущений, а также при употреблении наркотиков, то еда — это самый доступный и недорогой наркотик из всех.

самым вредным фастфудом признаны чизбургер с беконом и пицца с твердыми сортами копченых колбас (например, пепперони). Однако стоит отметить, что другие виды фастфуда не становятся от этого менее вредными.

Какие виды фаст-фуда вы знаете? Какие вы любите больше всего?

Я знаю–пица,чипс,шаурма,бургер,кабаб, сендвич

Я больше всего люблю пицу, шаурма и чипс и фри, иногда бургер.

Я знаю что фаст фуд это плохо но мы все любим есть не знаю почему на фаст фуд очень вкусный

Ռուսերեն

Москва-сердце России

Posted on February 12, 2020February 13, 2020 by aramminas

В мире множество городов. Огромные и совсем маленькие, древние
и построенные недавно, промышленные центры и небольшие городки,
похожие на деревни. Но есть такие, о которых постоянно пишут в газе- тах, о которых говорят по радио и в телевизионных передачах, это – сто-
лицы. Столица – город особенный. Чаще всего это город, с именем
которого связана история страны. Столицей России является Москва. И по праву! Ведь она много раз объединяла россиян в борьбе за независимость, стала сердцем России.

Москва – это политический, промышленный и научный центр России
и самый большой город страны. В ней живёт более десяти миллионов
человек. Большую роль в жизни столицы играет метро. Первая линия
московского метро начала работать в 1935 году, а сейчас линии метро
связывают все районы города. В метро чисто, много света, воздуха.
Москва и самый крупный в России центр науки и культуры. Здесь находится более 200 высших учебных заведений – университетов, акаде-мий, институтов. Из разных городов, сёл и деревень приезжают в Москву учиться молодые россияне. Славится Москва и своими прекрасными музеями, театрами и библиотеками.

Москва – многонациональный город. Здесь живут люди разных национальностей. Армянская колония возникла в Москве ещё в XV веке в районе Армянского переулка. Именно здесь богатой армянской семьёй Лазаревых был основан Лазаревский институт восточных языков. Сейчас в этом здании располагается посольство Республики Армения.

Домашнее задание

Стр. 53 упр. 6,7

6. Вместо точек впишите подходящие по смыслу слова.

1. Москва – это политический, промышленный и научный центр России.
2. Большую роль в жизни столицы играет метро.
3. В метро очень светло.
4. Москва – центр науки и культуры.
5. В Москве находится много музеи и театры.

7. Перепишите, вставляя предлоги.

1. Молодые люди из разных городов, сёл и деревень приезжают в Москву учиться.
2. Москва много раз объединялда россиян в борьбе за независимость.
3. Первые трамваи, троллейбусы вышли по улицы; люди спешат на работу.
4. Есть города, о которых пишут в газетах, говорят по радио и в телевизионных передачах.

Домашнее задание Стр. 54 упр. 11,12

11. Допишите окончания глаголов в настоящем времени.
1. Когда ты учиш уроки? – Обычно я готовлю уроки вечером. 2. Кому
ты сейчас звонишь? – Я не звоню, я читаю. 3. Куда ты спешишь? – Я спешу в
школу. 4. Ты любишь читать? – Да, очень люблю.
12.Перепишите, обращая внимание на правописание окончаний глаголов.
Объясните значения пословиц.
1. Что посеешь, то и пожнёшь. 2. Одна ласточка весны не делает. 3.
Москва слезам не верит. 4. Труд человека кормит, а лень портит.