Թեման․Նյութի ագրեգատային վիճակները։Բյուրեղային մարմինների հալումն ու պնդացումը:Հալման տեսակարար ջերմունակություն:Գոլորշիացում և խտացում:Եռում:Եռման ջերմաստիճան:Շոգեգոյացման տեսակարար ջերմունակություն:
Դասարանում քննարկվող հարցեր.
1.Ի՞նչ ագրեգատային վիճակներում կարող է լինել նյութը:
Նյութը կարող է լինել պինդ, հեղուկ և գազային վիճակներում
2.Որո՞նք են ջրի ագրեգատային վիճակները:
Ջրի պինդ վիճակը սառուցն է, հեղուկ վիճակը ջուրը, իսկ գազային վիճակը՝ գոլորշի։
3.Ինչո՞վ են բնորոշվում նյութի այս կամ այն ագրեգատային վիճակները:
Պինդ մարմինները պահպանում են իրենց ձև և ծավալը, հեղուկների ծավալը անհնար է փոխել, իսկ գազային նյութրը ամեն ինչն էլ կարողանում են փոխել։
4.Ինչպիս՞ի դիրքերում են մոլեկուլները գազերում,հեղուկներում և պինդ մարմիններում:
Գազերում մոլեկուլները անկանոն են և տեղակայված են իրարից մեծ հեռավորությունների վրա։ Հեղուկներում մոլեկուլները ավելի մոտիկ են և անընդհատ տեղաշարժվում են, իսկ պինդ մարմիններում կանոնավոր և իր շատ մոտիկ են։
5.Ո՞ր պրոցեսն է կոչվում հալում:
Բյուրեղային նյութի անցումը պինդ վիճակից հեղուկ վիճակին, կոչվում է հալում։
6.Ո՞ր պրոցեսն է կոչվում պնդացում:
Հեղուկ նյութի անցումը հեղուկ վիճակից պինդ վիճակին, կոչվում է պնդացում։
7.Ինչ է հալման ջերմաստիճանը:
Հալման ջերմաստիճանը այն ջերմաստիճանն է, որում մարմինը պինդ վիճակից վերածվում է հեղուկ վիճակի։
8.Ի՞նչն են անվանում հալման տեսակարար ջերմություն:
Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը ցույց է տալիս, թե ինչ ջերմաքանակ անհրաժեշտ հաղորդել 1կգ զանգվածով բյուրեղային մարմնին այն հալման ջերմաստիճանում ամբողջությամբ հեղուկի վերածելու համար, կոչվում է հալման տեսակարար ջերմություն։
9.Ինչպե՞ս են հաշվում ջերմաքանակը,որն անհրաժեշտ է հալման ջերմաստիճանում բյուրեղային մարմինը հալելու համար:
Q=λm
10․Ինչպե՞ս հաշվել այն ջերմաքանակը,որը բյուրեղանալիս անջատում է հալման ջերմաստիճան ունեցող մարմինը։
11.Ի՞նչ է շոգեգոյացումը,և ինչ ձևով է այն արտահայտվում
Շոգոյացումը մարմնի պինդ կամ հեղուկ վիճակից գազային վիճակի վերածվելն է։ Այն արտահայտվում է գոլորշիացման և եռման միջոցով։
12․Ի՞նչ է գոլորշիացումը
Հեղուկի ազատ մակերևույթից շոգեգոյացումը կոչվում է գոլորշիացում։
13․Ինչո՞ւ է հեղուկը գոլորշիանում բոլոր ջերմաստիճաններում
Քանի որ գոլորշացման ժամանակ հեղուկից դուրս են թռչում առավել արագաշարժ մոլեկուլները, ապա հեղուկի մեջ մնացած մոլեկուլների ներքին կինետիկ էներգիան աստիճանապբար սկսում է նվազել։ Դրա հետևանքով գոլորշացող ջերմաստիճանն իջնում է, հեղուկը սառչում։
14.Ինչի՞ց է կախված հեղուկի գոլորշիացման արագությունը
Ջերմության փոփոխումից
15.ի՞նչ է խտացում
Երբ նյութը գազային վիճակից անցնում է հեղուկ վիճակի
16.Ո՞ր գոլորշին է կոչվում հագեցած
Հագեցած գոլորշին հեղուկի կամ պինդ մարմնի հետ թերմոդինամիկական հավասարակշռության մեջ գտնվող, քիմիական նույն բաղադրության գոլորշին է։
17.Ո՞ր պրոցեսն են անվանում եռում
Հեղուկի արագ գոլորշիացման պրոցես։ Եռումը հնարավոր է միայն միանգամայն որոշակի ջերմաստիճանի` եռման ջերմաստիճանի դեպքում։
18.Ի՞նչն են անվանում հեղուկի եռման ջերմաստիճան
Այն ջերմաստիճանը, որի դեպքում հեղուկը եռում է:
19.Ի՞նչն են անվանում շոգեգոյացման տեսակարար ջերմություն
Այն ջերմաքանակը, որն անհրաժեշտ է 1կգ զանգվածով հեղուկը նույն ջերմաստիճանի գոլորշու փոխարկելու համար, կոչվում է շոգեյացման տեսակարար ջերմություն։
20.Ո՞րն է շոգեգոյացման տեսակարար ջերմություն։Ո՞րն է միավորը միավորների ՄՀ-ում
Շոգեգոյացման տեսակարար ջերմությունը նշանակում են r տառով և չափում են ջոուլը բաժանած կիլոգրամով (Ջ/կգ):
21.Ինչպե՞ս են հաշվում այն ջերմաքանակը,որն անհրաժեշտ է եռման ջերմաստիճանում հեղուկը գոլորշու փոխարկելու համար
Կամայական m զանգված ունեցող և եռման ջերմաստիճանում գտնվող հեղուկի գոլորշացման համար անհրաժեշտ ջերմաքանակը գտնելու համար պետք է այդ հեղուկի շոգեգոյացման տեսակարար ջերմությունը բազմապատկել նրա զանգվածով՝ Q=rm: